Ο Αρχαιολογικός χώρος Ήλιδας οριοθετείται το έτος 1991 και κηρύσσεται προστατευόμενος με ειδικό καθεστώς . Σύμφωνα με αυτό, όλες οι εργασίες εντός των καθορισμένων ορίων πραγματοποιούνται έπειτα από έγκριση της οικείας Εφορείας Αρχαιοτήτων (τότε Ζ΄ ΕΠΚΑ, σήμερα Εφ. Α. Ηλείας) στην οποία υποβάλλονται αιτήματα για κάθε επέμβαση επί του εδάφους.
Έπειτα σχεδόν από μια δεκαετία, εκδίδεται νέα Υπουργική Απόφαση με την οποία συμπληρώνεται η κήρυξη του 1991 και θεσπίζονται δυο Ζώνες προστασίας (Ζώνη Α και Β) των μνημείων και χρήσεων γης (ΦΕΚ 597/Δ/17-7-2002) .
Στην Ζώνη Α που περικλείει τον πυρήνα του Αρχαιολογικού χώρου Ήλιδας όπου και διατηρούνται τα περισσότερα ορατά μνημεία, η δόμηση απαγορεύεται. Μόνο η ελαφρά άροση και οι ήπιες αγροτικές καλλιέργειες και δραστηριότητες επιτρέπονται, έπειτα από αίτημα που οφείλει να καταθέσει εγκαίρως ο ενδιαφερόμενος στην αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας η οποία θα εγκρίνει (η όχι) τη συγκεκριμένη κάθε φορά παρέμβαση ή εργασία, αφού εξετάσει τις παραμέτρους της.
Στη Ζώνη Β από την οποία εξαιρούνται οι νόμιμα υφιστάμενοι οικισμοί Καλυβιών και Νέας Ήλιδος (οικισμός Γαλούπι), επιτρέπεται μεν η δόμηση αλλά με ειδικούς όρους και περιορισμούς και έπειτα από ειδική αδειοδότηση. Επίσης, οποιαδήποτε δραστηριότητα επιτρέπεται μόνο εφ’ όσον δεν αντίκειται στις σχετικές διατάξεις του Αρχαιολογικού Νόμου (Ν. 3028/2002) και έχει προηγούμενη έγκριση και επίβλεψη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
